چگونه سوپرایگو را آموزش دهیم تا به جای پایین کشیدن؛ موجب رشد و تعالی ما شود؟
دو سال گذشته بسیار سخت و پراسترس بوده است. پاندمی ویروس کرونا، مشکلات اقتصادی، چالش های زیست محیطی و بحران های کار در کشورهای مختلف همه و همه برای ما ایجاد استرس کردند اما یک عامل مهم دیگری وجود دارد که کمتر درباره اش صحیت میشود. ما در این منجلاب چرخان ادامه میدهیم ولی همیشه مطمئن نیستیم که میتوانیم این همه فشار را تحمل کنیم.
مطمئنا روزهایی گذشته است که کنترل همه چیز را در دست داشته و میتوانیم بدون تلاش زیاد به اهداف خود برسیم و موفق باشیم اما هر روز فشارهای بیشتر بر ما و سنگین شدن مسئولیت ها باعث میشود؛ از نظر روانی در وضعیت بحرانی تری باشیم. در این فضا دچار ترس و افسردگی و اضطراب میشویم و البته»شک و تردید نسبت به خود. «
شک به خود طبیعی است اما تجربه مداوم آن میتواند شما را از مسیر درست خارج کند. بنابراین، مهم است که به آن بیشتر توجه شود و ریشه های آن را بررسی کنیم. همانطور که «بن رینگلر»؛ یک درمان گر حرفه ای و با تجربه میگوید: «ما میتوانیم ریشه آن را در سوپرایگو خود بدانیم».
سوپرایگو را به عنوان یک لایه محافظ در نظر بگیرید. نخستین بار، «زیگموند فروید» این اصطلاح و مفهوم را ابداع کرد و تمایل ما به انتقاد از خود را به عنوان یک بازتاب تشخیص داد. او میگوید سوپرایگو در دوران کودکی با درونی سازی اصلاحات والدین ایجاد میشود. البته، نظریه های دیگری هم درباره چگونگی به وجود آمدن سوپرایگو وجود دارد. بدون توجه به این موضوع، تا بزرگسالی صدای آزاردهنده «نمی توانی/ نباید» ادامه پیدا میکند و به شک و تردید نسبت به خود دامن میزند.
مرحله ۱: به ذهن خود توجه کنید! چگونه میتوان بر سوپرایگو غلبه کرد؟ «اکهارت توله» میگوید: «به ذهن خود توجه کنید». به عبارت دیگر، عادت کنید که آگاهانه لحظاتی را فهرست کنید که به طور غریزی شما به موقعیتی میرسید که به خود میگویید «نمی توانی …« یا »نباید…«
این امر مستلزم تمرین است اما گاهی اوقات داشتن آگاهی نسبت به آنچه که دارید در ذهن اتفاق میافتد؛ سخت تر از غلبه بر سوپرایگو است.
مرحله دوم: یک موفقیت مشابه پیدا کنید مرحله بعدی، مقایسه انتقاد با واقعیت قابل مشاهده است. اگر ذهن تان به شما میگوید: «نمیتوانید این کار را انجام دهید» آیا میتوانید به چیزی مشابه که با موفقیت انجام داده اید؛ فکر کنید که بتواند آن جمله و تلقی را نفی کند؟ برای مثال، اگر ذهن شما میگوید که شاید جلسه کاری بعدی را خراب می کنید؛ میتوانید چیزی مشابه را به عنوان نقطه مقابل این موقعیت شناسایی کنید: «هفته گذشته توانستم ایده های استراتژی جدیدی را به تیمم ارائه کنم و به نظر میرسد این جلسه هم مانند آن است».
اگر واقعا برای غلبه بر رفلکس های انتقادی ذهن خود تلاش می کنید؛ باید صبور باشید. زمان می برد تا سوپرایگو را برای همراهی و حمایت بیشتر آموزش دهید.
به خاطر داشته باشید که شاید این ترفندها شما را در مسیر غلبه بر شک و تردید به خود و مهار سوپرایگو به نفع خود قرار دهد ولی شاید شما همچنان به راهنمایی و حمایت یک روانشناس و درمان گر نیاز داشته باشید. از راهنمایی ها و کمک اضافی هراس نداشته باشید و به شما کمک میکند تا سریع تر به شک و تردید خود غلبه کنید.